domingo, 24 de mayo de 2015

Sarrios



En que atura de pleber e o sol sale
rebilcan con cantas as canaleras
repican as campanas blincaderas,
cualsiquier rechumbaladero bale.

Una rabañada d'ixarzos, ¡ale!,
preta a rader as yerbas primeras
que naxen tiernas por as barranqueras,
brotadas con toda a berdor que'n cale.

En que remata a ruxada se'n baxan
de bez, con a milenta regacheras,
ent'as tascas, toz os animals d'o mon:

un chabalín con buenas tragaderas,
ixarzos: paso enta zaga e cullarón;
e un raboso que se mira o que encaxan.



«Sarrios, rebecos;
en que atura, en cuanto para;
de pleber, de llover;
rebilcan, resucitan;
con cantas, con coplas;
canaleras, barranquillos;
blincaderas, saltarinas;
rechumbaladero, tobogán;
rabañada, conjunto grande (rebaño);
ixarzos, sarrios (rebecos);
que'n cale, que se necesita (de ella);
ruxada, aguacero;
cullarón, cucharón;
raboso, zorro;
que se mira, que contempla;
encaxan, encajan».

sábado, 16 de mayo de 2015

Ferrete d'esquillas



No i'n ha de parolas pa emponderar
a suabura d'as fuellas rechitando,
a relumbraina de luzes clariando
dimpués d'un andalozio en o caxicar.

Mans de tierzopelo enzetan a brostar
chuntas en un pirol, afalagando
a prima rama en do naxen, penchando
con colors royencas en o dispertar.

Contina o rabaño de cabañera
por o Moncayo con canso ferrete
d'esquillas resonando entre os matizos.

Esberrecan güellas de repiquete
cada bez que roñan os barranquizos
con nieus de plata fina de senera.



«Ferrete, matraca;
esquillas, esquilas;
no i'n ha, no hay (allí, de ello);
emponderar, ensalzar;
suabura, suavidad;
fuellas, hojas;
rechitando, retoñando;
relumbraina, resplandor;
andalocio, chaparrón;
caxicar, robledal;
pirol, pimpollo;
afalagando, acariciando;
prima, delgada;
penchando, colgando;
de cabañera, en trashumancia;
esberrecan, berrean;
güellas, ovejas;
de repiquete, en contrapunto;
roñan, gruñen;
nieus de senera, nieves (flores) de guillomo».

sábado, 2 de mayo de 2015

Arrés barraina



Una güella fenezió esbarrainata,
s'aibó d'o rabaño puyando o mon;
o pastor bi aturó en una mallata
e ascape, a escar-la con os cans, marchón.

A güella no alentaba, s'afogaba,
chalfegos desainaus á mogollón.
Enrique morgonió que chemecaba:
con ansia e rangüello en o garganchón.

Por o Moncayo indo de cabañera
con un estallo de crabas e güellas
fendo o camín a las mil marabiellas.

A pobrichona rancó de a paidera
e petenar con as demás querió;
pero a nafra en o cuello le'n bedó.



«Arrés barraina, res suelta;
esbarrainata, extraviada;
s'aibó, se apartó;
rabaño, rebaño;
bi aturó, se detuvo (ibi, allí);
mallata, aprisco;
escar-la, buscarla;
marchón, salieron;
no alentaba, no respiraba bien;
chalfegos, jadeos;
morgonió, censuró;
chemecaba, gimoteaba;
con ansia, con náusea;
rangüello, ronquera;
garganchón, garganta;
estallo, hatajo;
paidera, paridera;
nafra, herida;
le'n bedó, se lo impidió».